🖋 سید سجاد مرعشی
شیخ ابوعبدالله محمد بن یوسف بن محمد بن یوسف بن محمد گنجی شافعی در کتاب خود به نام «البیان فی اخبار صاحب الزمان»، باب بیست و پنجم را به استدلال درباره زنده بودن و امکان طول عمر طولانی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف اختصاص داده است. ترجمه قسمت هایی از این باب تقدیم می‌گردد:[۱]
«از ادله‌ای که مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف زنده است و از زمان غیبتش تاکنون باقی مانده است و بقای او محال نیست این است که، عیسی (بن مریم) و خضر و الیاس از اولیاء الله تعالی هنوز زنده هستند. و همچنین زنده بودن دجال [یک چشم] و شیطان ملعون از دشمنان خداوند متعال.
بقاء و زنده بودن اینها نیز بواسطه کتاب و سنت ثابت است؛ و همه علما بر این مسأله اتفاق نظر دارند، اما امکان زنده بودن مهدی [عجل الله تعالی فرجه الشریف] را انکار می‌کنند!! و من در این قسمت دلیل زنده بودن هر یک از آنها را روشن می‌کنم، و پس از این هیچ عاقلی نمی‌تواند که امکان زنده بودن مهدی (علیه السلام) را انکار کند.
اما دلیل بر زنده بودن حضرت عیسی علیه السلام، این فرموده خداوند متعال است که می‌فرماید: «وَإِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَیؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَیوْمَ الْقِیامَةِ یكُونُ عَلَیهِمْ شَهِیدًا؛ و هیچ کس از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ به وی (عیسی) ایمان خواهد آورد و در روز قیامت او بر آنان گواه خواهد بود». و هیچ کس از زمان نزول این آیه تا امروز ایمان نیاورده است. پس این باید در آخرالزمان اتفاق بیفتد.
و اما در سنت و حدیث اینکه، آنچه مسلم در صحیح خود، در حدیثی طولانی از داستان دجال از ابن سمعان نقل کرده است که گفت: عیسی بن مریم در فانوس دریایی البیضاء (در شرق دمشق) در لباس‌هایی فاخر و زیبا فرود می‌آید، درحالی‌که کف دستانش را بر بال دو فرشته گذاشته است. و همچنین فرمایش رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که فرموده‌اند: «چطور خواهید بود وقتی که پسر مریم در میان شما نازل شود و امام شما از خودتان باشد؟»
و اما در مورد خضر و الیاس علیهما السلام ابن جریر طبری می‌گوید: خضر و الیاس زنده هستند و در زمین زندگی می‌کنند. وهمچنین آنچه که مسلم در صحیح خود روایت كرده است… از أبا سعید خدری كه گفت: روزی رسول خدا صلّی الله علیه و آله برای ما حدیث طولانی در مورد دجال روایت كرد. و آنچه برای ما نقل کرد این بود که فرمودند: او می آید در حالی که ورود او به داخل شهر حرام است؛ بنابراین در مرداب‌های کنار شهر قرار می‌گیرد. تا اینکه روزی بهترین مردم یا از بهترین مردم بر علیه او قیام می‌کند. پس دجال می‌گوید چه می‌گویید اگر این مرد را بکشم و زنده کنم؛ آیا در من شک می‌کنید، می‌گویند: نه، پس او را می‌كشد، سپس زنده می‌كند، پس وقتی او را زنده كرد؛ می‌گویند به خدا سوگند هیچ وقت به اندازه الآن نسبت به شما بصیر نبوده‌ایم. [سپس پیامبر فرمودند] دجال می‌خواهد برای مرتبه دوم نیز او را بکشد، اما بر او قدرت پیدا نمی‌کند.
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعد می‌گوید: گفته‌اند که (این) مرد همان خضر است.
روایتی که نقل کردم دقیقاً همان روایتی است که مسلم در صحیح خود آورده است.
و اما دلیل بر زنده بودن ابلیس ملعون امثال این دو آیه شریفه است که خداوند متعال فرموده است: «قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْني إِلى يَوْمِ يُبْعَثُون قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرين؛ شیطان از خدا درخواست کرد که پروردگارا، پس مرا تا روز قیامت که خلق مبعوث می‌شوند مهلت و طول عمر عطا فرما. خدا فرمود: آری تو را مهلت خواهد بود»
و اما مطلب در مورد زنده بودن حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هم در کتاب و هم در سنت آمده است. سعید بن جبیر در تفسیر این قول خداوند متعال «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ تا آن را بر همه ادیان عالم تسلط و برتری دهد هر چند مشرکان ناراضی و مخالف باشند»؛ می‌گوید: او مهدی از اولاد فاطمه سلام الله علیها است.
و اما کسانی که می‌گویند: او عیسی بن مریم سلام الله علیها است، هیچ منافاتی بین این دو قول نیست، چراکه او یاور مهدی است، چنان که گذشت.
مقاتل بن سلیمان و مفسران هم نظر او، در تفسیر این کلام خداوند متعال «وَإِنَّهُ عَلَیْهِ السَّاعَةِ؛ و هر آينه او نشانه فرارسيدن قيامت است» می‌گویند: او مهدی علیه السلام است که در آخر الزمان خواهد بود و پس از ظهور او، قیام قیامت و نشانه‌های آن خواهد بود.
و اما در سنت احادیث صحیح آمده که به صراحت به زنده بودن حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره کرده اند که ذکر آنها در کتاب ما گذشت.
[۱] . قال الشّیخ أبوعبدالله محمّد بن یوسف بن محمّد بن یوسف بن محمّد الکنجي الشّافعي في کتابه البیان في أخبار صاحب الزّمان:
« و لا امتناع في بقائه بدليل بقاء عيسى و الياس و الخضر من أولياء الله تعالى و بقاء الدجال و إبليس الملعونين اعداء الله تعالى، و هؤلاء قد ثبت بقاؤهم بالكتاب و السنة، و قد اتفقوا عليه ثم انكروا جواز بقاء المهدي، و ها أنا ابين بقاء كل واحد منهم، فلا يسمع بعد هذا لعاقل إنكار جواز بقاء المهدي (عليه السلام). أمّا عیسی (ع) فالدّلیل علی بقائه، قوله تعالی: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِه» و لم یؤمن به أحد منذ نزول هذه الآیة إلی یومنا هذا. فلابدّ أن یکون هذا في آخرالزّمان.
و أما السنة فما رواه مسلم في صحيحه عن زهير بن حرب باسناده عن النواس بن سمعان في حديث طويل في قصة الدجال قال: فينزل عيسى بن مريم عند المنارة البيضاء شرقي دمشق بين مهرودتين، واضعا كفيه على اجنحة ملكين. وأیضاً ما تقدّم من قوله ص کیف أنتم إذا أنزل إبن مریم فیکم وإمامکم منکم؟
وأمّا الخضر وإلیاس فقد قال إبن جریر الطّبري: الخضر وإلیاس باقیان، یسیران في الأرض.
وأیضاً ما رواه مسلم في صحیحه… أن أبا سعيد الخدري قال: حدثنا رسول الله (ص) يوما حديثا طويلا عن الدجال فكان فيما حدثنا قال: يأتي و هو محرم عليه ان يدخل نقاب المدينة فينتهي الى بعض السباخ التي تلي المدينة، فيخرج إليه يومئذ رجل هو خير الناس أو من خير الناس، فيقول له اشهد انك الدجال الذي حدثنا رسول الله (ص) حديثه، فيقول الدجال: رأيتم ان قتلت هذا ثم أحييته أ تشكون في الأمر؟ فيقولون لا، فيقتله ثم يحييه، فيقول حين يحييه: و الله ما كنت فيك قط اشد بصيرة من الآن، قال: فيريد الدجال ان يقتله ثانيا فلا يسلط عليه.
قال ابو اسحاق:- و هو ابراهيم بن محمد بن سعد- يقال ان هذا الرجل هو الخضر. (قلت) هذا لفظ مسلم في صحیحه کما سقناه سواء.
و أما الدليل على بقاء ابليس اللعين فآي الكتاب نحو قوله تعالى: «قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْني إِلى يَوْمِ يُبْعَثُون قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرين»
وأمّا بقاء المهدي (علیه السّلام) فقد جاء في الکتاب والسّنّة، أمّا الکتاب، فقد قال سعید بن جبیر في تفسیر قوله تعالی «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ» قال: هو المهدي من ولد فاطمة علیها السّلام. و أما من قال انه عيسى (عليه السلام) فلا تنافي بين القولين إذ هو مساعد للامام على ما تقدم. و قد قال مقاتل بن سليمان و من شايعه من المفسرين في تفسير قوله عز و جل «وَ إِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ» قال: هو المهدي (عليه السلام) يكون في آخر الزمان و بعد خروجه يكون قيام الساعة و اماراتها. و أما السنة فما تقدم في كتابنا من الاحاديث الصحيحة الصريحة.
البيان في أخبار صاحب الزمان: ۵۲۸ – ۵۲۱ | کتابخانه مدرسه فقاهت
