مقدمه
یكى از دلايل عمده حجيت اهل بيت علیهم السلام و ولايت آنان بر دين و امت، ارث بردن ايشان از پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم است؛ به طورى كه اصل وراثت مقامات و مناصب الهى پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم، اين ولايت را براى اهلبيت علیهم السلام اثبات مى كند. در آیه شریفه ی (النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلَىٰ أَوْلِيَائِكُمْ مَعْرُوفًا كَانَ ذَٰلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا) خداوند متعال ضمن اشاره به ولايت عامه پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم بر امت، اين نكته را بيان می دارد كه اولوا الارحام از اهلبيت پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم در دستيابى به اين مقام و منصب (ولايت بر امت) نسبت به مؤمنين -خواه از مهاجرين و خواه از انصار- اولویت دارند.
نكته اى كه بايد به آن توجه نمود اين است كه اهلبيت علیهم السلام ـ غير از مقام نبوت و رسالت ـ وارث همه مقامات الهى، غيبى، اعطايى و لدنى پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم هستند و اين مسأله، منافاتى با وراثت اموال كه از مفهوم لفظ وراثت برداشت مى شود ندارد.
در مصاديق آنچه كه انبيا به ارث مى گذارند بين اهل سنت و اماميه اختلاف زيادى وجود دارد؛ چنانكه برخى آنرا فقط درعلم و نبوت خلاصه كرده اند و برخى نيز ميراث پيامبران را همانند ميراث سايرمردم ـ يعنى هرآنچه كه از مورّث به وارث منتقل مى شود اعم از اموال و حقوق قابل انتقال ـ پنداشته اند. اما قول صحيح آن است كه ارث را شامل تمامى موارد فوق بدانيم؛ طورى كه هم مقامات معنوى را دربرگيرد ـ مثل علم و نبوت ـ هم شئون مالى را و هيچ دليلى كه ارث را مخصوص يكى از اين دو دسته بدانيم وجود ندارد.
در اين نوشتار، ابتدا اقوال فريقين را در اين باب ذكر مى كنيم و سپس با استفاده از آيات قرآن، نظريه اماميه را در مسأله وراثت انبيا به اثبات مى رسانيم.
نویسندگان: شیخ محمد سند، محمد فرید انصاری
