السکینة في صحة حدیث السفینة

ارجمند، نوید، السکینة فی صحة حدیث السفینة، نویسنده معاصر، موضوع: احادیث خاص(سفینه) نقد و تفسیر، زبان عربی، ۱ جلد؛ ناشر: انتشارات امامت اهل بیت علیهم السلام، قم، چاپ اول، سال چاپ: ۱۳۹۶ ، ۶۰۰ صفحه

یکی از احادیثی که در اثبات امامت اهل بیت علیهم السلام استفاده می‌شود، حدیث سفینه است. که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « إن مثل أهل بیتی فیکم مثل سفینة نوح، من رکبها نجا و من ترکها غرق».

نویسنده در مقدمه کتاب می‌نویسد: در میان علما، علامه میرحامد حسین در کتاب عبقات الانوار، فقط طرق این حدیث را از کتب اهل سنت جمع آوری کرده است.  و آیت الله میلانی در کتاب نفحات الأزهار آن را تکمیل کرده است. این دو عالم در صدد بحث پیرامون طرق حدیث سفینه به صورت تک‌تک نبوده‌اند. بلکه تلاششان را در اثبات تواتر و استفاضه حدیث و کثرت روات آن در همه طبقات از صحابه تا عصرشان مصروف کرده‌اند. که البته به خاطر این بوده که در مقام رد کتاب تحفة اثنی عشریه بوده‌اند.
در میان متقدمین از اهل سنت کسی را پیدا نکردیم که تصریح به ضعف حدیث کند. بلکه علمایی مثل حاکم نیشابوری تصریح به صحت حدیث می‌کند. و حافظ محمد بن حسین آجری اعتبار صحت حدیث را از مسلمات می‌داند.
اما متأخرین و معاصرین از علمای اهل سنت در آن اختلاف کرده‌اند و علمایی مثل سخاوی، سیوطی، ابن حجر هیثمی مکی و مقبلی آن را قبول. و علمایی مثل ابن تیمیه، ذهبی و البانی آن را ضعیف بلکه حکم به وضع آن کرده‌اند. که البته نویسنده به این موارد جواب کافی می‌دهد.

نویسنده وقتی اختلاف متأخرین را در حدیث سفینه دید، شروع به تحقیق در اسناد حدیث، از کتب اهل سنت نمود. و فقط به پنج طریق که از پنج صحابه شروع می‌شود (عبدالله بن زبیر، عبدالله بن عباس، امیرالمؤمنین علیه السلام ، ابوسعید خدری و ابوذر) بسنده کرد. و بنا بر قواعد جرح و تعدیل متعارف و بنا بر کلمات علمای حدیث این کار را انجام داد.

مؤلف می‌نویسد: بعد از مطالعه این کتاب، خواننده شک نمی‌کند که اگر سند حدیث سفینه (بدون متن) بعد از بررسی‌های ما، به هریک از عالمان حدیثی عرضه شود؛ اقرار به صحت یا حداقل با مجموع طرق، اقرار به حسن بودن حدیث می‌کند. البته اگر در کنار آن متن حدیث را ببیند به خاطر مذهبی که قبول کرده به آن اقرار نمی‌کند.

نویسنده بعد از تحقیق در اسانید حدیث، به ادله متاخرین و معاصرین در تضعیف حدیث پرداخته و آنها را خدشه یا ابطال نموده است.

ساختار کلی کتاب:
این کتاب دارای ده فصل است که هر کدام دارای بخش‌هایی می‌باشد.

  • فصل اول، بحث پیرامون روایت عبدالله بن زبیر است و در بیان اینکه حدیث به این طریق صحیح لذاته است، یا حسن لذاته است. و یا حداقل شرایطش با توجه به شواهد و متابعات قابل قبول است، پس او حدیث صحیح یا حسن لغیره است.
  • فصل دوم، بحث پیرامون روایت عبدالله بن عباس است و در بیان اینکه حدیث با این طریق نزد بعض علمای حدیث، حسن لذاته است و نزد بعضی دیگر اشکالی ندارد. که از شواهد و متابعات باشد پس روایت ابن زبیر را محکم می‌کند و حدیث به مجموع دو طریق حسن است.
  • فصل سوم، بحث پیرامون روایت علی بن ابی طالب علیه السلام است. و بیان اینکه حدیث به این طریق صحیح است و رجال آن همگی ثقه هستند و سند آن متصل است. پس حدیث صحیح لذاته است و اگر از این کلام خود کوتاه بیاییم پس بدون شک حدیث حسن لذاته است و اگر از این کلام هم کوتاه بیاییم، اسناد آن در شواهد و متابعات قطعاً قوی است پس حدیث به مرتبه صحیح ارتقا پیدا می‌کند.
  • فصل چهارم، بحث پیرامون روایت ابوسعید خدری است و در بیان اینکه حدیث با این طریق، نزد بعض از علمای حدیث، حسن لذاته است و نزد بعضی دیگر اشکالی ندارد که از شواهد و متابعات باشد. پس روایت ابن زبیر و ابن عباس و امیرالمؤمنین علیه السلام را محکم می‌کند و حدیث با مجموع طرق آن صحیح می‌باشد و اگر چه صحت آن از قبل تثبیت شده است.
  • فصل پنجم، بحث پیرامون روایت ابوذر است. و بیان اینکه بعضی از طرق این روایت حسن لذاته است یا اینکه این روایت حسن است با مجموع طرقش روایات ابن زبیر و ابن عباس و امیرالمؤمنین علیه السلام و ابوسعید خدری را یاری و حمایت می‌کند. پس حدیث با مجموع طرق آن صحیح است؛ اگرچه ثابت شده که بدون احتیاج به این روایت حدیث صحیح است.
  • فصل ششم، متهم کردن بعضی از رجال اسانید به تشیع باعث قدح در صحت حدیث نمی‌شود.
  • فصل هفتم، کلمات بعض علمای اهل سنت در تصحیح حدیث سفینه یا حسن دانستن آن.
  • فصل هشتم، حدیث سفینه منکر نیست. و علمای اهل سنت حدیث سفینه را  در کتب خود شرح داده‌اند و به شبهه منکر بودن در متن را دفع کرده‌اند.
  • فصل نهم، کلمات مخالفین در تضعبف حدیث سفیته یا تضعیف برخی از طرق آن و جواب از کلمات آنها.
  • فصل دهم، احادیثی که هم‌مضمون حدیث سفینه می‌باشند.

این کتاب توسط آقای دکتر نوید ارجمند تألیف، و در سال ۱۳۹۶ شمسی توسط انتشارات امامت اهل بیت علیهم السلام به چاپ رسید.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Telegram
WhatsApp
مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

10-حدیث-سفینه